Πρόγραμμα Θείων λειτουργιών και Ιερών ακολουθιών των παρεκκλησίων
Στην κτηματική περιφέρεια του Δήμου Μαρκοπούλου βρίσκονται συνολικά 29 Εκκλησίες. Απ’ αυτές οι 20 σώζονται μέχρι σήμερα και λειτουργούνται, ενώ οι υπόλοιπες 9 κείτονται σε σωρό ερειπίων. Στον αριθμό αυτό δεν υπολογίζονται αυτές που οικοδομήθηκαν στον 20 αιώνα, ούτε αυτές που ανήκουν στους Παλαιοημερολογίτες. Οι Εκκλησίες αυτές καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από τον 6 μέχρι και τον 19 αιώνα. Με διάταγμα που εκδόθηκε στις 09-07-1923 και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 194/17-07-1923 κηρύχτηκαν διατηρητέα μνημεία οι εκκλησιές Αγ. Γεώργιος στο Καδί, Αγ. Δημήτριος στο Ντάγλα, η Κοίμηση της Θεοτόκου (νεκροταφείο), η Παναγιά στο Βαραμπά, η Παναγιά στη Μερέντα, η Αγ. Παρασκευή και Αγ. Θέκλη στην πλατεία Μαρκοπούλου, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγία Τριάδα, ο Άγιος Θωμάς, η Αγ.Μαρίνα (Π.Ράφτη), ο Αγ. Δημήτριος στη Βραώνα καθώς και όλα τα βυζαντινά ερείπια της περιοχής. Όλα τα παρεκκλήσια εμφανίζονται στον παρακάτω χάρτη:
1. Άγιος Δημήτριος στο Ντάγλα
Ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με ύστερη ξυλόστεγη ορθογωνική προσθήκη στην είσοδό του και δίρρικτη στέγη. Κτίστηκε με αρχαίο οικοδομικό υλικό και πρωτοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη περί το 1750μ.Χ. και αγιογραφήθηκε αρχικά το 1753 από τους μαθητές του Γ. Μάρκου (Κυπριώτη ή Αντ. Μάρκου). Συμπληρώθηκε η ιστόρησή του το α’ μισό και β’ μισό του 19ου αιώνα και τέλος ο Λυμπέριος στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα επιζωγράφισε πολλές από τις τοιχογραφίες του. Στην εποχή πριν το 1900μ.Χ. ο περιβάλλων χώρος του ναού χρησιμοποιήθηκε για κατοικία ανθρώπων που έπασχαν τότε από ανίατες ασθένειες (φυματίωση ή λέπτρα). Εορτάζει στις 26 Οκτωβρίου. Χάρτης
2. Παναγία στην Κουτάλα
Το εκκλησάκι της Παναγίας, είναι κτισμένο στον τύπο της απλής, ξυλόστεγης Βασιλικής και με στοργή περισώζει την αμφικλινή, ξύλινη οροφή του. Ο Ιησούς και η Θεοτόκος στην πρώτη τους ιστόρηση παρουσιάζουν ομοιότητες με τις αντίστοιχες παραστάσεις του Ντάγλα κ.α. Συμπερασματικά, στην εκκλησία της Παναγίας έχουμε τέσσερις αγιογράφους, που κατά καιρούς την ιστόρησαν : Ο Πρώτος ιστόρησε το εικονοστάσι (Ιησού Χρηστό, Θεοτόκο, Πρόδρομο). Ο Δεύτερος αγιογράφος δούλεψε στις αρχές του 19ου αιώνα και έργο του είναι "Η κοίμηση της Θεοτόκου". Ο Τρίτος δουλεύει στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και επιζωγραφίζει. Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου, ένας τέταρτος, που αντικαθιστά τις πολύ φθαρμένες τοιχογραφίες της κόγχης του Ιερού και της αγίας Πρόθεσης. Στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, ένας πέμπτος αγιογράφος περνά από την εκκλησία της Παναγίας με γνώσεις μηδαμινές, βαθύτατα επιρρεασμένος από τη δύση και με φτηνά υλικά και άσχετος με τη λειτουργική τέχνη της αγιογραφίας. Εορτάζει στις 15 Αυγούστου. Χάρτης
3. Αγία Παρασκευή στο Γήπεδο - Ντάγλα
Στην ανατολική πλευρά του Δημοτικού Γυμναστηρίου του Μαρκόπουλου, είναι κτισμένο το εκκλησάκι της αγίας μεγαλομάρτυρος Παρασκευής. Το εκκλησάκι της αγίας Παρασκευής, που έχει εξωτερικές διαστάσεις 6,25 x 2,90μ. συμπεριλαμβανομένης και της κόγχης του ιερού, ανήκει στον τύπο της απλής, μονόκλιτης βασιλικής με αμφίκλινη στέγη, που την σκεπάζουν παλιά κεραμίδια. Την εκκλησία την διακρίνει η ασυμμερτρία, η προχειρότητα, η βιασύνη, η αφρόντιστη κατασκευή. Ο ναός της αγίας Παρασκευής παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τους άλλους ναούς της περιοχής π.χ. άγιο Δημήτριο Ντάγλα, Παναγία Κουτάλα, άγιο Αθανάσιο κ.α., μόνο που είναι ο πλέον αφρόντιστος στη δομή του απ' όλες τις άλλες. Προφορική παράδοση που έφτασε μέχρι τις μέρες μας, μας πληροφορεί πως η περιοχή αυτή ήταν ιδιοκτησία κάποιας πλούσιας Παρασκευής, η οποία είχε νόθο παιδί. Η περιφρόνηση της κλειστής κοινωνίας του χωριού την οδήγησε να γίνει μοναχή και να έρθει να μονάσει στον τόπο που σήμερα είναι κτισμένη η εκκλησία της αγίας Παρασκευής. Ο ναός της αγίας Παρασκευής χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφειακός του συνοικισμού Ντάγλα. Εορτάζει στις 26 Ιουλίου. Χάρτης
4. Παμμέγιστοι Ταξιάρχες Ντάγλα
Βρίσκεται ανατολικά του γηπέδου "ΜΑΡΚΟ" πάνω στο λόφο της "Λιάδας". Είναι κτισμένες σε τρεις διαφορετικές περιόδους και μπορεί να χρονολογηθεί ως εξής : α) Τέλος 12ου με αρχές 13ου αιώνα, β) Γύρω στο 1453, γ) Τέλη 12ου αιώνα. Το σίγουρο είναι πως χτίστηκε στο τέλος του 12ου αιώνα. Έχουν γίνει τρεις προσθήκες. Είναι αφιερωμένος ναός στους Ταξιάρχες, δηλαδή των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και γιορτάζει στις 8 Νοεμβρίου. Χάρτης
5. Παναγία στη Μερέντα
Κοντά στο Μαρκόπουλο και ειδικότερα ανατολικά όπου εκτεινόταν στην αρχαιότητα ο δήμος Μυρρινούντος, βρίσκεται ο κομψός ναός κοιμήσεως και εισοδίων της Θεοτόκου. Πρόκειται για έναν μονόχωρο καμαροσκέπαστο ναό, απλή μονόχωρη βασιλική με δίρρικτη στέγη η οποία διαδέχτηκε τρίκλιτη βασιλική των πρώτων Χριστιανικών αιώνων. Ο καθηγητής Μπούρας αναφέρει ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερο διδακτικό μνημείο. Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ αυτών που είχαν εντοιχισθεί στο ναό ήταν και η πλίνθος του αρχαίου αγάλματος κόρης, της Φρασίκλειας. Ο ναός είναι καταγραφές και οι τοιχογραφίες χωρίζονται σε τέσσερα διαφορετικά στρώματα τοιχογράφησης. Η πιο σημαντική είναι η δεύτερη του 13ου αιώνα. Εορτάζει στις 23 Αυγούστου και στις 21 Νοεμβρίου. Χάρτης
6. Αγία Παρασκευή
Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία, νοτιοδυτικά του Αγ. Ιωάννου Μαρκοπούλου. Ο ναός είναι χτυπημένος από υγρασία και αιθάλη και χρειάζεται ανακαίνιση πριν καταστραφεί. Ο ναός της Αγίας Παρασκευής, απλή, θολοσκεπής Βασιλική των χρόνων της Τουρκοκρατίας, σκεπάζεται με δίρρικτη στέγη με κεραμίδια. Αριστερά της κύριας εισόδου βρίσκεται τοποθετημένο εδώ και χρόνια ένα ανάγλυφο επιτύμβιο, και στολίζει μαζί με το καμπαναριό και τη μικρή πεταλόσχημη κόγχη, που βρίσκεται πάνω από την μικρή τοξωτή θύρα, τη δυτική όψη της εκκλησίας. Το ναό άρχισε να τον αγιογραφεί το "1741 Οκτωβρίου Δ" ο Γεώργιος Μάρκου. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν στις 14 Αυγούστου από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Άνθιμο. Ο ναός άρχισε να αγιογραφείται το 1741 σύμφωνα με την χρονολογία του αγίου Βήματος. Εορτάζει στις 26 Ιουλίου. Χάρτης
7. Αγία Θέκλη
Η Εκκλησία της Αγίας Θέκλης είναι μικρή, θολωτή βασιλική με δίρρικτη στέγη, που καλύπτεται με κεραμίδια. Το εσωτερικό της καθαρίστηκε, συντηρήθηκε και στερεώθηκε το 1981 – 82 από την αρχαιολογική υπηρεσία. Ο καθαρισμός της από την αιθάλη και τα άλατα απεκάλυψε τοιχογραφίες εξαίρετης βυζαντινής τέχνης. Ο ναός ακολουθεί τη ναοδομία της εποχής του με χαμηλό κυλινδροειδή θόλο. Ο ναΐσκος της αγίας Θέκλης ήταν καταγραφές από δυνατές εκφραστικές τοιχογραφίες. Ο χρόνος ίδρυσης του ναού βρίσκεται μεταξύ του 1730 – 1750 όπου παρουσιάζεται κάποια άνθιση, οικονομική και κτιριακή σ’ όλη την Αττική. Την εποχή αυτή κτίζονται και επιδιορθώνονται πολλές ερειπωμένες εκκλησίες της περιοχής. Όσον αναφορά τον Αγιογράφο του ναού πρόκειται για κάποιον μαθητή των αξιόλογων Αργείων αγιογράφων Γεωργίου και Αντωνίου Μάρκου, οι οποίοι ιστόρησαν την διπλανή εκκλησία της Αγίας Παρασκευής. Μοιάζουν με τις αγιογραφίες των εκκλησιών Προφήτη Ηλία, Αγίου Δημητρίου Ντάγλα, Παναγίας Νεκροταφείου κ.α. Εορτάζει στις 24 Σεπτεμβρίου. Χάρτης
8. Παναγία Ευαγγελίστρια
Στο τέλος της οδού Ευαγγελίστριας στο Μαρκόπουλο, καθώς πηγαίνουμε για τα χωράφια, δεξιά, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας της Ευαγγελίστριας. Είναι απλή, θολωτή βασιλική με δίρρικτη στέγη, σκεπασμένη με κεραμίδια. Στους κατοίκους της πόλης επικρατεί η άποψη ότι ο ιδρυτής του ναού είναι ο Μήτρος Ηλίας, ο οποίος τον έκτισε το 1874. Το πιθανότερο, όμως είναι ότι ο Μήτρος Ηλίας είναι απλώς ο ανακαινιστής του ναού και της προσθήκης του εξωνάρθηκα, όταν ο ναός είχε καταστραφεί από άγνωστη αιτία, καθώς και εκείνος που τον καλόπιασε. Σημειώνεται ότι ο ναός της Παναγίας της Ευγγελίστριας ήταν και εξακολουθεί να παραμένει ιδιόκτητος. Εορτάζει στις 25 Μαρτίου. Χάρτης
9. Άγιος Γεώργιος στο Καδί
Πηγαίνοντας προς την Μερέντα από τον αγροτικό δρόμο, συναντάμε δεξιά ένα άσπρο εικονοστάσι. Παίρνοντας αυτό το δρόμο οδηγούμαστε στον Άγιο Γεώργιο. Είναι δίρρηκτη μονόκλιτη Βασιλική σκεπασμένη με κεραμίδια. Χρονολογείται γύρω στον 16ο αιώνα. Έχει αξιόλογες αγιογραφίες. Είναι περιτριγυρισμένος με μαντρότοιχο. Έχει στρογγυλή τσιμεντένια τράπεζα. Εορτάζει στις 23 Απριλίου. Χάρτης
10. Άγιος Αθανάσιος
Ανατολικά του Μαρκοπούλου στη θέση Μαζαρέκου, δίπλα ακριβώς από το παλαιοημερολογίτικο μοναστήρι της Αγίας Άννας, βρίσκεται ο ναός του Αγίου Αθανάσιου Αρχιεπισκόπου Αλεξάνδρειας. Ο ναός είναι απλή, μονόκλιτη στέγη σκεπασμένη με κεραμίδια. Είναι επιμήκους, χωρίς φωτιστικά ανοίγματα και εξωτερικά παρουσιάζει ημικυκλικό θόλο. Είναι τύπος, που την περίοδο της Τουρκοκρατίας, είναι πολύ διαδεδομένος. Ο ναός του Αγίου Αθανασίου είναι ιστορημένος από αξιόλογο αγιογράφο. Συγκρίνοντας όλα τα στοιχεία του ναού στοιχεία που χαρακτηρίζουν την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τοποθετούν την κατασκευή του ναού την περίοδο αυτή και ιδιαίτερα κατά τον 18ο αιώνα. Ο ναΐσκος δεν περιβάλλεται από μαντρότοιχο, περισώζει όμως ίχνη παλαιότερου περιβόλου. Ανάμεσα στα πολύκλαδα πεύκα, προβάλλει το σήμαντρο της εκκλησίας. Μέσα σ’ αυτή την Πατριαρχική γαλήνη αναπαύεται το εκκλησάκι του Αγίου Αθανάσιου. Εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου. Χάρτης
11. Αγία Τριάς στο Αγγελήσι
Δεξιά του δρόμου Μαρκοπούλου – Πόρτο Ράφτη, στη θέση Αγγελήσι, εκεί που βρίσκεται η βρύση και πάνω στο λόφο, είναι χτισμένη η δίδυμη – δίκλιτη εκκλησία της Αγίας Τριάδος. Τα δύο συγκοινωνούντα με τόξα κλίτη του ναού έχουν αμφικλινή στέγη με κεραμίδια. Στο εσωτερικό του ναού (Ιερό Βήμα, βόρεια και νότια πλευρά) σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες ζωγραφισμένες από μεγάλο τεχνίτη αγιογράφο. Στον περίβολο του ναού υπάρχουν ένθετα αρχαία και πρωτοχριστιανικά αρχιτεκτονικά μέλη. Σύμφωνα με την παράδοση, ήταν παλιά μοναστήρι, έως ότου το Διάταγμα του Όθωνα το κατήργησε και τώρα σώζεται μόνο το καθολικό του (δηλαδή ο ναός). Εορτάζει της Αγίας Τριάδος. Χάρτης
15. Άγιος Νεκτάριος
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νεκταρίου θεμελιώθηκε στις 31/3/1975 από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ.κ. Αγαθόνικο. Είναι μονόκλιτη βασιλική σταυροειδής με τρούλο. Κάτω από τον ναό υπάρχει μικρή αίθουσα υποδοχής και παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Το οικόπεδο είναι δωρεά της Αικατερίνης Παν. Παπασωτηρίου. Δωρεά επίσης έχει προσφέρει και η ανώνυμη εταιρεία ΕΒΕΤΕ. Εμπνευστής και κτήτωρ ήταν ο μακαριστός π. Γεώργιος Μποτονάκης με την συνδρομή του πιτού λαού ο οποίος «μόχθοις πολλοί ανήγειρεν». Εορτάζει 9 Νοεμβρίου. Χάρτης
16. Άγιος Νήφων
Ο Ναός του Αγίου Νήφωνα είναι απλή θολωτή βασιλική με δίρρικτη στέγη. Δίπλα στον ναό υπάρχει κτιστό καμπαναριό. Ο Ναός διαθέτει αξιόλογες τοιχογραφίες. Εορτάζει στις 25 Αυγούστου (Σύναξη Αγίων Νηφώνων). Χάρτης
